Кицаш

Сиха даха хий фордах кхийттадац.


Везар велча, велхар даьннад.


БоргIалах Iаха енна котам яьттIай.


Кхийрачох турпал хиннавац.


ЦIи ца йийзача, кIур ихабац.


Дошлорг

ОагIой бутт (ба) - декабрь.
Седкъий дагардер (ва) - звездочёт.
Баскилг (да) - кузнечик.
Хамхе (я) - горное село Хамхи.
Тирк (да) - река Терек.

Озанаькъан Ӏаддрохьим

йоазонхо

Фаьлг

Циски маймалаши

Цкъа новкъа гIолла циск доагIаш хиннад, шийна кIал мел висар Iеха а веш, цох белам а боаккхаш. Цунна духьала ши маймал нийсденнад.

Цу ханна маймалашта зIокмозий бIы бIаргабайна хиннаб. Цар цискага хаьттад: 

- ДIахьажал, Цици, фуй из дIарча гаьнах уллар?

Циско юхааьннад: 

- Из, даьра, я са даде фата. 

- ЧIоагIа тата дой хьа даде фато? - хаьттад маймалаша. 

- Ду, даьра, дукха чIоагIа-м! - аьннад циско. - Цох гIадж тохе, берригача мехка дIахозаргда тата. 

- Хьажа мегаргдий тхо? - хаьттад маймалаша. 

- Ай, мичара! ВIалла а мегаргдац. Дади чIоагIа эгIазгIоргва! - жоп деннад циско. 

- Дади укхаза мичав. Цунна хайтаргдац вай, - дехар даьд маймалаша. 

- Дади укхаза веце а, цо сона чIоаггIа тIадиллад, цох саг ма хьокхавалийта, аьнна. 

- Цкъа мукъагIа тохийта тхога цох гIадж, чIоагIа цо тата мишта ду хьажа безам бар тха, - дехар даьд маймалаша. 

- Ай, мегаргдац яхаций аз! Беррига мохк бекабергба цо! - аьннад циско. 

Кхы а чIоагIагIа безам эттаб маймалий цун татага ладувгIа. Кхы а чIоагIагIа дехар де доладеннад уж цискага: 

- Цкъа мара тохаргьяц оаха, цкъа гIадж тохийта тхога! 

- Дика да хIаьта. Совца мича совц шо. Цхьабакъда, дадена со укхаза хиннилга ховргдоацаш, со дIагаьнадаллалца сабар делаш. Со укхаза а долаш, оаш из техалга хойя, чIоагIа таIазар дергда сона даде! - аьнна, циск дIаийккхад. 

- Мегаргда, дIагаьнадала хьо! - аьнна, гIаддахад маймалаш. 

- Сабар, сабар! Со гаьнадалийталаш! - яхаш, дIаиддад циск. 

Из къайладаьнначул тIехьагIа, гIаддахача маймалаша гIадж техай гаьнах хьалъуллача зIокмозий бIенах.

БIы лаьтта Iобежаб. ЭгIаздахача зIокмозаша гIар айяьй фато мо. Баге а йийлла, лаьттад маймалаш, цар еча гIарага ладувгIаш. БIарчча зIокмозий Iул гIеттад. 

ЦIаьхха, маймалашта тIадийрзад зIокмозий, овраш етта йолаяьй кертах, фоартах, дегIах, цIогах, дайдача а ца дуташ. Деча лазара фу дергда ца ховш, дайдда Iам чу лийлхад маймалаш. Дикка ха яьккхай цар хин кIал лечкъа, зIокмозий дIадаххалца. Цар гIар-тата дижачул тIехьагIа, арадаьннад маймалаш хи чура. 

ЦIаьхха, шоаш Iехадаь циск бIаргадайнад акхарна, берда йисте дагIача цIеча сибазашта юххе. 

- Фу деш дагIа, Цици, хьо укхаза? - хаьттад цар цунга, хьатIа а даьхка. 

- ХIанз со даде беш лораеш дагIа, - аьннад циско, - сага укх тIера сом боаккхаргбоацаш. 

- Фу? Сомий беш? Тхога а чам баккхийта сомах, - дехар даьд маймалаша. 

- Мегаргда. Чам боаккхийтаргба. Цхьабакъда дадена аз шуга сом баккхийталга хойя, чIоагIа эгIазгIоргва из сона. Со дIагаьнадалийталаш, - аьнна, циск дIадеддад. 

ЦIаьрматача маймалаша, циск дIагаьнадоаллаше а, баге йизза сибазаш чудехкад. Уж даа долалушше, цIи яьннай цар бага, бIаргех хий а доалаш, бордаш а десташ. 

Цхьабакъда циск-м гаьна хиннад.