Кицаш
Сиха даха хий фордах кхийттадац.
Везар велча, велхар даьннад.
БоргIалах Iаха енна котам яьттIай.
Кхийрачох турпал хиннавац.
ЦIи ца йийзача, кIур ихабац.
Фаьлг
Iовдала ча
Цхьан бус чана гӀа бӀаргадайнад, кхоъ ерста дулха чӀегилг шийна корайича санна. Ӏурра хьал ма гӀетта, уж кхоъ дулха чӀегилг лаха араяьннай ча, хьанна хов гӀанахьа дайнар сомагIа хулий а?!
Яжаш йоалла бӀийг бӀаргаяйна, цунна тӀайолаеннай ча. Ше кӀалхарйоалалургйоацилга хайнача бӀийга, йоха ца а йохаш, чана тӀа а йолаенна, гораяха, цун сий даьд.
- Хьона сенах йовз со? - хаьттад чано.
- Ай, хьанна йовзац юртда-хьажа йола ча. Массанена йовз. Сона-м хӀаьта а йовза ма езий, со хьа даьна сакъердаме иллеш доахаш йола гӀулакхча ма йий!
- Жи, сона а алал сакъердаме илли, Ӏайха са даьна оалачарех! - аьннад чано.
БӀийг Ӏеха йолаелча, Ӏуна дӀахезай из. Ший жӀалешца тӀа а вена, дика хьокха бийтта, эккхаяьй ча.
ДӀахойодаш, шин устагӀанна тӀакхаьчай из. Шоаш довдалургдоацилга хайнача жерча шоайла барт баьб. Чана тӀа а даьхка, аьннад цар:
- ЧӀоагӀа гӀаддахад тхо, хьона, юртдаьна-хьажочунна, шуна тхоаш кхачарах!
ТӀаккха шоайла къувса доладеннад, ше-ше хьалхагӀа баа беза, яхаш.
Чанга дехар даьд цар, шоашта юкъера къовсам цо къоастабергболаш:
- Хьа пурамийца тхо шиъ тхоайла латаргба, котбаьннар Ӏа хьалхагӀа буаргба.
Цу гӀулакха чӀоагӀа раьза хиннай ча, из къовсам къоастабе раьза хиннай. ТӀаккха шин устагӀо эгӀеи магӀеи хьал-Ӏо а баха, тӀахьийдда чан юкъметте ковраш теха, бӀаргашкара сийгаш дӀадахийтад, барталтохаш, шоаш дайдда дӀадахад.
Цхьан-шин сахьата илла, халла метта а ена, дӀахояхай шийна гӀанахьа бӀаргаяйна ерста дулха чӀегилгаш лаха. ЦӀаьхха, инкала тӀакхаьчай из. «Ер хиннай хьона аз лийхар: ерста а я, дулх а дукхагӀа доалл», - аьнна хийттад цунна.
- Яьй, инкал! Сона гӀанахьа бӀаргадайнад, аз хьо яа езаш хилар! МеттагI ма ялалахь!
- Маьрша йоагӀийла, юртда-хьажа! - аьннад инкало.
- Айя, хьона сенах йовз со? - хаьттад чано.
- Хьо ца йовзаш вар малав? Сона-м хӀаьта йовза ма езий хьо, со хьа даь гӀонча хилча, цунгара йоазонаш дӀа-хьа кхухьаш. ХӀанз а хьона цунгара йоазув дахьаш а йоагӀа со!
- Мичад из, са дас сога яздаь йоазув? Хьадал из, - аьннад чано.
- ДӀа, са тӀехьашкарча барга тӀа яздаь да-кх. Ӏодешал, - аьннад инкало.
Йоазув деша, аьнна, ча Ӏойийрзача хана, шаккхе а барг теха, лосттаяь дӀаяхийтай ча, кхетам чура а йоаккхаш. Малх чубузаш мара меттаенаяц ча, инкало техача баргех. Хьалъура а хайна, корта дӀа-юха а лостабаь, уйла е хайнай ча, шийна дайнача гӀанах. Дикка уйла йича, кхетадаьд цо, шийна гӀанахьа бӀаргаяйна ерста дулха чӀегилгаш шийна кхоачаргйоацилга из хилар.