Яхаш-лелаш цхьа кхалсаг хиннай. ЦаI мара воI хиннавац цун. Да воацаш, кхеваьв цо из. Цхьан дийнахьа воIа хаьттар наьнага:

- Массане дай ма бий, са хIана вац да́? 

- Кхелхав хьа да, - жоп делар нанас.

- Фу яхилга да из? Кхы вIалла воагIаргвеций из вайцига?

- Из вайцига воагIаргвац, амма вай-м гIоргда из волча.

Раьза хиланзар зIамига саг:

- Аз цхьаннега дехар даьдацар се малхаваккха аьнна, бакъда, со вахаш вале, са вала безам бац. ХIанз со вода, вIалла саг ца леш йола моттиг лаха.

Дукха дехар дир цунга нанас, из юхаваккха гIерташ, хIаьта цо цунга вIалла ладувгIа тиганзар. Дерригача дунен гобаьккхар цо, ше мел кхаьчача хетташ:

- Валар дий укхаза?

- Да, - жоп лора цунна, дIа мел кхаьчача метте.

ГIайгIане вийрзар зIамига саг, ца леш йола моттиг цхьаннахьа йоацилга кхетадаьчул тIехьагIа. ДIахо хетташ, дIаваха лаьрхIар цо. Цунна духьала нийсбелар йоккха муIаш йола сай. Цигга саьга делар цо ший хаттар:

- Хьона йовзий саг ца леш йола моттиг?

- Цу тайпара моттиг яц, – аьлар саьво – бакъда, са муIаш сигала кхаччалца, со лергбац; уж сигала кхоаче, лергба. Хьай безам бале, соца Iе. Лергвац хьо, со мел бах.

- А, – аьлар зIамигача сага, – ва́хе, даим ваха веза, вала-м се ваьхача а йиш йолаш вар со.

ДIахобихьар цо ший никъ. Водаш-водаш, лоамашта юхекхаьчар из. Лоам тIа ягIаш Iаьржа хьаргIа яйра цунна, зIок хьекхаш, бедаргаш шувнах Iочукхувсаш, цIенъяла гIерташ.

ХьаргIанга хаьттар цо:

- Алал, нах ца леш йола моттиг йовзий хьона?

- Йовзац, - аьлар хьаргIо. – Ер шув са бедарах хьалбизача, тIаккха лергья со. Хьо соца Iергвале; со мел ях, вахаргва хьо.

- А, - аьлар вокхо, - вахаш вале, массаза ваха веза, вала-м се хьавенача метте а йиш йолаш вар со.

Ший никъ дIахо дIабихьар зIамигача сага. Водаш-водаш, форда тIа кхаьчар из. Дукха лийлар дIа-юха ухаш. ХIама дацар гуш. КхоалагIча дийнахьа цхьан къегача тIадама бIарг тIаэттар цун. Юхе дIатIавахача, зIамигача сага бIаргадайра, кизгах даь цIа. НиI хьа а йийлла, дIачуваьлар из. ЦIенъюкъе ягIаш, чIоагIа хоза кхалсаг бIаргаяйра цунна. Цу кхалсага хозалах малх хьагаргбар. БIаргагушшехь, хаттар делар хьаьшас:

- Хозаяр, валарах кIалхарвала воалл со, хьона йовзаш йий-те нах ца леш йола моттиг?

- Цу тайпара моттиг яц, - аьлар кхалсага, - хьона сенна еза из? Соца Iергва-кх!

- Аз лийхар хьо яц, аз лехар саг лергвоаца моттиг я. Иштта децаре, се ваьхача Iийна хургвар со.

Кхалсага аьлар:

- Лаьтто шийдар дIаэцаргда, хьо хье а раьза хургвац массаза ваха. Са фу ха яьннай алал?

ЗIамсаг бIарахьежар цунна: къонача йиIий хозало валар дицдир.

- Даьннадале а, эггара дукхагIа пхийтта шу даьннад хьа, – аьлар цо йоIага.

- Даьннадац, – жоп делар кхалсага, - дуне кхоллача дийнахьа яьй со. Са цIи Хозал я, со цIаккха къа а лургьяц, лерг а яц. Хьо Iе йиш йолаш ва соца, амма хьо-хье раьза хургвац, лаьтто шийдар дIаэцаргда. 

Дув биар вокхо, из ютарг ма яц, аьнна.

Иштта цхьана баха хайшар уж. Дукха шераш дIадахар, сахьаташ мо чехка. Дукха хIама хувцаделар лаьттан букъ тIа. Дукха адам кхелхар, дукха бераш малхадаьлар, хIаьта вай турпалхо зувш вацар дIауха шераш. Уж шиъ вIалла хувцалуцар, хоза а бар къона а бар. Эзар шу даьлча, цIенгахьа салестар зIамигача сага. Аьлар цо йоIага:

- Сай наьнах а гаргарча нахах а бIаргтохаргбар аз.

- Цар-м тIехкаш а йиса хургьяц хьона лаьттан кIалха, - аьлар кхалсага.

ЧIоагIа корзагIваьлар зIамсаг.

- Iа фу дувц! Кхо-диъ ди мара мичад со укхаза вола, фу хинна хургда царех?

Кхалсага аьлар:

- Аз аьннадар хьога, лаьтто шийдар дIаэцаргда. ДIагIо, бакъда фуннагIа мара ца хиларах, хье бехке велахь.

ТIаккха кхо Iаж дIакховдабаь, тIатехар цо:

- Хьай чIоагIа саготделча, буаргба Iа.

Кхалсагаца Iадика йийца, из дIавахар. Водаш-водаш, хьаргIа яьгIа лоам байра цунна. КIоага чу, шувна йист хьалйизза, бедар уллар, цу бедаргаш тIа, еррига йокъа а енна, къайг уллар. БIаргашта боад техар зIамигача сага. Юхаверза лаьрхIар цо, цхьабакъда лаьтто дIахо дIаозавир. Водаш-водаш, сай байра цунна, сигала кхаччалца муIаш йолаш, бала ха тIакхаьча, когаш тIа халла уралатташ. ЗIамигача сага кхетадир, ше цIенцара къаьстача денз, дукха ха-зама яхалга. ДIаховахар из. Ше ваьча а ваьхача а дIакхаьчача, ший гаргарчарех цхьа саг кораванзар цунна. Дукха лийлар из, наха ца вовзаш. ТIаккха кхийтар цох воккха саг. Цунга кодабир зIамигача сага ший бала, ший нана хаьттар цо цунга. Воккхача сага аьлар:

- Из кхалсаг ювцаш хезай сона сай даь даь-даьшкара, амма цун воI мишта хила тарлу, тахан дийна волаш?

Дерригача дуненна цIи хезар зIамигача сага. Из бIаргавайнар цец а унзара а воалар. Лелаш, лелаш, саготденна; ше ваьха моттиг йолча юхавера из. Дукха хIама дагадехар цунна: ший нана а, новкъостий а, ший бера ха а; тIаккха, ший тIорме чу баьлла Iаж хьалбаьккха, царг техар цо. Гошка кхаччалца мож тIаяьлар цунна. ШоллагIбола Iаж биача, гож мелделар, IовIашкавахар. Ког а кулг а хьоалуш вацар из. ЮхегIолла IотIехвоалача кIаьнкага кхайкар воккха саг:

- Дукхавахарг, укх тIорме чура Iаж хьакховдабе сона.

Цу Iажах царг тоххашехь, са даьлар воккхача сага. Ерригача юрто дIавеллар из.